De inwerkingtreding van de Omgevingswet is al een aantal malen uitgesteld. Streefdatum is nu 1 januari 2023, maar het is nog maar de vraag of het dan ook gaat gebeuren. Als het eenmaal zover is, heeft dit ook voor de eigenaar van een gemeentelijk of Rijksmonument gevolgen. Bijvoorbeeld bij het wijzigen van het monument.
Op dit moment moet de eigenaar die het monument wil wijzigen een omgevingsvergunning vragen voor tenminste twee activiteiten: ‘bouwen’ en ‘wijzigen monument’. In mijn eerdere blog schrijf ik al over de (onlosmakelijke) samenhang tussen deze activiteiten. Bij de aanvraag van de omgevingsvergunning worden deze activiteiten los van elkaar beoordeeld. Als één van de activiteiten leidt tot het weigeren van de omgevingsvergunning, dan kan de wijziging van het monument niet doorgaan. De eigenaar van het monument is hierbij vanzelfsprekend belanghebbende. Deze kan in bezwaar komen tegen de weigering.
Met de komst van de Omgevingswet verandert het nodige, ook voor de eigenaar van het monument. Nog steeds spreekt men over het al dan niet verkrijgen van een omgevingsvergunning. De beoordeling van de aanvraag zal wel anders verlopen. De Rijksmonumenten en de gemeentelijk monumenten nemen daarin een verschillende zelfstandige positie in. De Omgevingswet noemt het wijzigen van een Rijksmonument een Rijksmonumentactiviteit en reguleert de wijziging van dit monument. Voor de bescherming van een gemeentelijk monument zal het Omgevingsplan van de gemeente handvatten moeten bieden.
Bij de beoordeling van de aanvraag van een omgevingsvergunning zal de vergunnende autoriteit de gevraagde activiteit(en) zowel ruimtelijk als technisch beoordelen. In de ruimtelijke beoordeling komt de waarde van het monument aan bod. Daarin zal een toets plaatsvinden of de gevraagde wijziging van het monument kan worden gedragen door het belang van de monumentenzorg.
De verschillende te beoordelen activiteiten zijn zogenoemde besluitonderdelen. Theoretisch vindt dan per besluitonderdeel de toets plaats of degene die ertegen wil opkomen is aan te merken als belanghebbende. Theoretisch; omdat in het geval van het wijzigen van het monument naar aller verwachting de discussie of de eigenaar van het monument al dan niet belanghebbende is bij ieder besluitonderdeel niet snel zal plaatsvinden. Neemt niet weg dat de belanghebbendheid óók onder de Omgevingswet weer met regelmaat onderwerp van het juridische gesprek zal zijn.
Er zijn nog veel ontwikkelingen te bespreken rond de komst van de Omgevingswet en de combinatie met de monumentenzorg. Wij houden u hiervan op de hoogte!